به ورق قرص چی میگن؟ وقتي دارويي مثل قرص يا کپسول ميخريم معمولا به صورت بسته بندي شده تحويل داده ميشود. مردم به اين ورقها ساده ميگويند ورق قرص. اما اگر بخواهيم درست و علمي بگوييم اسم واقعي اين نوع بسته بندي بليستر است.
بليستر يکي از مهمترين روشهاي بسته بندي دارویی در صنعت داروسازي است که در سطح جهان استاندارد شده. در اين مقاله به طور کامل بررسي ميکنيم که به ورق قرص چي ميگن، چه انواع و جنسي دارد، چطور ساخته ميشود و چه مزايا و معايبي به همراه دارد.
بليستر چيست و به ورق قرص چي ميگن
بليستر يک نوع بسته بندي دارويي است که شامل دو بخش ميشود:
- بخش شفاف يا مات (معمولا از جنس پلاستيک) که به صورت حفره هاي کوچک شکل داده ميشود تا قرص در آن قرار گيرد.
- بخش پوششي (معمولا از جنس آلومينيوم) که پشت حفره ها را ميپوشاند و از دارو محافظت ميکند.
به همين دليل وقتي ميگوييم ورق قرص، منظور همان بسته بندي بليستر است.
انواع بسته بندي بليستر
بسته بندي بليستر بر اساس جنس و نوع محافظت به چند دسته تقسيم ميشود:
- بليستر شفاف PVC آلومينيوم: پرکاربردترين نوع. قسمت جلوي آن شفاف است و مصرف کننده قرص را ميبيند. قسمت پشت آن آلومينيومي است.
- بليستر تمام آلومينيومي: هر دو طرف از آلومينيوم ساخته ميشود. مقاوم در برابر نور، رطوبت و اکسيژن. براي داروهاي حساس کاربرد دارد.
- بليستر چند لايه کامپوزيتي: ترکيب آلومينيوم با پلاستيک هاي خاص. ويژگي هاي محافظتي بسيار قوي دارد.
- بليستر مات يا رنگي: از پلاستيک هاي رنگي ساخته ميشود تا مصرف کننده قرص را نبيند. براي داروهاي خاص و محرمانه استفاده ميشود.
چه کساني از بليستر استفاده ميکنند
- کارخانه هاي داروسازي بزرگ و کوچک
- توليد کنندگان مکمل هاي غذايي
- توليد کنندگان قرصهاي ويتامين و گياهي
- در بعضي موارد صنايع غذايي و آدامس هم از بسته بندي بليستر استفاده ميکنند
دستگاه هاي توليد بليستر
بسته بندي بليستر توسط دستگاه هاي تخصصي ساخته ميشود. اين دستگاه ها مراحل زير را انجام ميدهند:
- شکل دهي پلاستيک به صورت حفره
- قرار دادن قرصها در حفره ها
- گذاشتن ورق آلومينيوم روي حفره ها
- چسباندن دو لايه به کمک فشار و حرارت(پلاستيک و لايه آلومينيوم در بليستر با استفاده از حرارت و چسب پليمري مخصوص به هم ميچسبند. اين اتصال محکم است اما در عين حال طوري طراحي شده که مصرف کننده بتواند با فشار دست قرص را خارج کند.)
- برش ورقها و چاپ اطلاعات
چاپهاي روي بليستر
روي ورق آلومينيومي بليستر چاپ انجام ميشود. اين چاپ ميتواند شامل:
- نام دارو
- تاريخ انقضا
- شماره سري ساخت
- لوگوي شرکت سازنده
چاپ معمولا به روش فلکسوگرافي يا هليوگرافي انجام ميشود.
مدل هاي چاپ روي بليستر
1. چاپ فلكسوگرافي (Flexo Printing)
-
يكي از متداول ترين روش هاست.
-
با استفاده از كليشه هاي انعطاف پذير انجام ميشه.
-
سرعت توليد بالاست و براي تيـراژ زياد مناسب هست.
-
ميتونه رنگي يا تك رنگ باشه.
2. چاپ هليوگرافي (Gravure Printing)
-
براي كيفيت بالاي چاپ استفاده ميشه.
-
جزئيات زياد و رنگ هاي دقيق رو ميده.
-
معمولا براي شركت هايي كه بسته بندي با ظاهر لوكس ميخوان استفاده ميشه.
3. چاپ تامپو (Pad Printing)
-
براي چاپ روي سطح هاي نامنظم و كوچك كاربرد داره.
-
معمولا وقتي بخوان طرح يا لوگو رو در محل هاي خاص بزنن استفاده ميشه.
4. چاپ ديجيتال
-
براي توليد در تيراژ كم و سفارش هاي خاص كاربرد داره.
-
نيازي به كليشه نداره و مستقيما طرح روي فويل منتقل ميشه.
-
انعطاف بالايي براي تغيير سريع طرح ها داره.
5. چاپ سيلك (Screen Printing)
-
ساده ترين و قديمي ترين روش چاپ.
-
كيفيت تصوير به اندازه فلكسو و هليو نيست، ولي براي طرح هاي ساده و تيراژ كم استفاده ميشه.
مزاياي بسته بندي بليستر
- محافظت قوي در برابر رطوبت، نور و اکسيژن
- کنترل تعداد مصرف شده توسط بيمار
- حمل و نقل راحت و سبک
- افزايش اعتماد مصرف کننده به خاطر بسته بندي بهداشتي
معايب بسته بندي بليستر
- توليد آن نسبت به شيشه يا بطري هزينه بيشتري دارد
- باز کردن ورق براي افراد سالمند يا بيماران خاص سخت تر است
- در صورت استفاده از پلاستيک زياد، بازيافت آن مشکل ميشود
جايگزينهاي بليستر
- بطري هاي پلاستيکي
- شيشه هاي دارويي
- کيسه هاي چند لايه بسته بندي
با اين حال بليستر هنوز هم پرکاربردترين و استانداردترين روش بسته بندي قرص است.
شرکتهاي فعال در بسته بندي بليستر
در ايران و جهان شرکتهاي متعددي در زمينه توليد بليستر فعال هستند. اين شرکتها هم دستگاه هاي بسته بندي ميسازند و هم مواد اوليه مثل آلومينيوم و PVC را تامين ميکنند. شرکتهاي داروسازي داخلي تقريبا همه داروهاي خود را با همين روش بسته بندي ميکنند. چند مورد ازین شرکت هت عبارتند از : وکیوم فرمینگ سرافرازان، صنایع وکیوم فرمینگ قائم، اوج نیلی، یکتا پک،شرکت بازرگانی دامون مبنا، سانیا پلاست و چندین شرکت دیگه میباشند.
ما در چاپشو به بررسی انواع بسته بندی ها پرداخته ایم. چاپشو بانک اطلاعات صنعت چاپ و بسته بندی کشور.
نتيجه گيري
پس اگر بپرسيم به ورق قرص چي ميگن جواب درست آن بسته بندي بليستر است. اين بسته بندي از دو لايه پلاستيک و آلومينيوم تشکيل شده، توسط دستگاه هاي مخصوص توليد ميشود، چاپ اختصاصي روي آن انجام ميگيرد و مزاياي زيادي براي حفظ کيفيت دارو دارد. هرچند جايگزينهايي مانند بطري و شيشه وجود دارد اما بليستر به دليل امنيت بالا و استاندارد بودن همچنان محبوب ترين روش بسته بندي قرص در دنيا محسوب ميشود.
آيا داخل بليستر هوا وجود دارد؟
در بسته بندي بليستر مقدار کمي هوا در فضاي خالي حفره ها وجود دارد. اما در برخي داروهاي خاص فضاي داخل با گازهاي خنثي مثل نيتروژن پر ميشود تا قرص از تماس مستقيم با اکسيژن محفوظ بماند.
جنس بليستر چيست؟
جنس بليستر معمولا ترکيبي است: PVC يا PET شفاف براي ساخت حفره هاي جلويي،آلومينيوم فويل براي پوشش پشت، در بعضي موارد پليمرهاي خاص يا کامپوزيت چند لايه براي محافظت بيشتر
چه کساني از بليستر استفاده ميکنند؟
کارخانه هاي داروسازي بزرگ و کوچک، توليد کنندگان مکمل هاي غذايي، توليد کنندگان قرصهاي ويتامين و گياهي، در بعضي موارد صنايع غذايي و آدامس هم از بسته بندي بليستر استفاده ميکنند
