اگه توی حوزه چاپ و بسته بندی کار می‌کنی، احتمالاً با این صحنه‌ها آشنا هستی :
یه رول لفاف رو گذاشتی توی دستگاه، بسته‌ها رو سیل کردی(چسبوندن لبه‌های بسته بندی به کمک حرارت و فشار)، ولی یا لبه‌ها خوب نچسبیدن و باز شدن، یا چسبیدن اما با کمی فشار باز می‌شن! از اون طرف، گاهی هم فیلم می‌سوزه یا تغییر شکل می‌ده.
اینجاست که باید یه سوال ساده ولی مهم از خودت بپرسی:
«آیا دمای سیلی که تنظیم کردم، با جنس و ضخامت لفافم هماهنگه؟»
تو این مقاله می‌خوایم خیلی ساده و شفاف به این موضوع بپردازیم:
ضخامت فیلم بسته بندی روی دما چقدر تاثیر داره ، و چطوری اون رو درست تنظیم کنیم؟
فشار توی سیل کردن چقدر باید باشه؟
خب، فشار یکی از مهم‌ترین چیزهاست که توی سیل کردن نقش داره. اگه فشار درست نباشه، ممکنه بسته‌ت یا باز شه یا فیلم له بشه!
پس بیاین با هم ببینیم برای هر نوع فیلم معمولی، فشار چقدر باید باشه:
-
برای فیلم‌های نازک مثل LDPE یا CPP:
-
فشار معمولاً بین ۲ تا ۴ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع کافیه. این مقدار فشار باعث می‌شه لبه‌ها خوب به هم بچسبن بدون اینکه فیلم آسیب ببینه.
-
-
برای فیلم‌های ضخیم‌تر یا چندلایه مثل لمینت‌ها:
-
نیاز به فشار بیشتری هست، حدوداً ۵ تا ۷ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع، چون فیلم ضخیم‌تره و باید تماس قوی‌تری داشته باشه.
-
دستگاه‌های سیل ضربه‌ای (Impulse Sealer):
-
معمولاً فشار رو بین ۱.۵ تا ۴ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع تنظیم می‌کنن، چون این دستگاه‌ها با ضربه حرارت می‌دن و فشار به صورت کوتاه و دقیق اعمال می‌شه.
انواع جنس فیلم و دمای لازم برای سیل شدن
بیایم با یه جدول ساده و کاربردی شروع کنیم تا ببینیم هر نوع فیلم بسته بندی، در چه محدوده‌ای از دما سیل می‌شه، ضخامت رایجش چقدره و معمولاً توی چه محصولاتی کاربرد داره:
| 🎞️ جنس لفاف | 📏 ضخامت رایج (میکرون) | 🌡️ دمای مناسب سیل (°C) | 🎨 چاپ کِی انجام می‌شه؟ | 📦 کاربردهای معمول |
|---|---|---|---|---|
| LDPE | 30 تا 100 | 110 تا 130 | قبل از سیل (چاپ سطحی) | نان، کیک، بسته‌بندی ساده غذایی |
| CPP (Cast PP) | 20 تا 80 | 120 تا 145 | قبل از سیل | چیپس، اسنک، خشکبار |
| PET (تک‌لایه) | 12 تا 25 | 220 تا 260 (نادر در حالت تک‌لایه سیل) | قبل یا بین لایه‌ها | بسته‌بندی صنعتی یا دارویی |
| فویل آلومینیوم لمینتی | 60 تا 150 (ساختار کلی) | 130 تا 160 (بسته به لایه داخلی) | چاپ روی PET قبل از لمینت | قهوه، چای، دارو، صادراتی |
| ساختار چندلایه (PET/PE یا OPP/CPP) | 50 تا 150 | 120 تا 160 (بسته به سیلانت) | چاپ معکوس، قبل از سیل | ساشه، بسته‌بندی‌های صادراتی |
چرا ضخامت فیلم این‌قدر مهمه؟
تاثیر ضخامت فیلم بسته بندی روی دما ، یعنی گرما باید مسیر بیشتری رو طی کنه تا به لایه‌ی داخلی (که باید به خودش بچسبه) برسه. پس هر چی فیلم ضخیم‌تر باشه، دمای بیشتری برای رسیدن به اون نقطه نیاز داریم.
یه قانون سرانگشتی
برای هر ۱۰ میکرون افزایش ضخامت، تقریباً باید ۳ تا ۵ درجه سانتی‌گراد دمای سیل رو بیشتر کنی.
یه فرمول ساده برای درک بهتر موضوع
اگه دوست داری کمی علمی‌تر نگاه کنیم، این فرمول رو ببین:
Q=m⋅c⋅ΔTQ = m \cdot c \cdot \Delta T
- QQ: انرژی لازم برای گرم شدن (ژول)
- mm: جرم اون بخش از فیلم که باید گرم بشه (بستگی به ضخامت داره)
- cc: ظرفیت گرمایی مخصوص جنس فیلم
- ΔT\Delta T: اختلاف دمای بین دمای محیط و دمای سیل
هر چی جرم و ضخامت بیشتر باشه، انرژی و دمای بیشتری لازمه تا سیل خوبی داشته باشیم.
چک لیست ساده برای تنظیم دمای سیل
قبل از اینکه به بررسی ضخامت فیلم بسته بندی روی دما بپردازی و تنظیمات دستگاه رو عوض کنی، این چندتا سوال رو از خودت بپرس:
| ✅ مورد | 💡 توضیح |
|---|---|
| ۱. جنس لایه‌ی داخلی چیه؟ | PE، CPP، EVA و…؟ هرکدوم دمای خاصی لازم دارن. |
| ۲. ضخامت کل فیلم چقدره؟ | ضخیم‌تر یعنی نفوذ سخت‌تر گرما → دمای بالاتر نیاز داری. |
| ۳. نوع دستگاهت چیه؟ | دستگاه سیل ضربه‌ای یا پیوسته؟ هر کدوم تنظیمات خاص خودش رو داره. |
| ۴. چاپ روی لفاف کجاست؟ | اگر چاپ بین لایه‌هاست، باید مراقب باشی مرکب تحت حرارت آسیب نبینه. |
| ۵. آیا لبه‌ی فیلم تمیزه؟ | روغن، گرد و غبار یا رطوبت روی لبه، مانع سیل خوب می‌شن. |
| ۶. فشار و زمان سیل چطوره؟ | گاهی با کمی افزایش فشار یا زمان، می‌تونی دمای لازم رو کاهش بدی. |
منابع فنی و تجربی
اطلاعات این مقاله از منابع فنی و صنعتی معتبر استخراج شده:
- ASTM F88 – استاندارد بین المللی آزمون استحکام سیل
- کتاب Flexible Packaging – Thomas Dunn
- دیتا‌شیت‌های فنی شرکت‌های بین المللی مثل Uflex، Taghleef، Toray
- تجربیات واقعی از خطوط تولید بسته بندی در ایران
جمع بندی
اگه بخوای یه بسته بندی خوب و مطمئن تحویل بدی، فقط جنس فیلم و طراحی ظاهریش مهم نیست.
با دانستن ضخامت فیلم بسته بندی روی دما ،تنظیم درست دمای سیل، بسته بندی رو کامل کن.
با شناخت دقیق جنس، ضخامت و شرایط خط تولید، می‌تونی هم مصرف انرژی رو کاهش بدی، هم ضایعات رو کم کنی، هم کیفیت کارت رو بالا ببری.
